| موضوعتوضیحات |
| پسیل پستهآفتی بومی ایران که با مکیدن شیره گیاه، به درختان پسته آسیب می زند و باعث کاهش محصول می شود. |
| علت وجود پسیلعواملی چون آب و هوای مناسب، سم پاشی و آبیاری نادرست، و نوع پسته در گسترش این آفت مؤثرند. |
| نشانه ها و خساراتعلائم شامل زردی، ریزش برگ و جوانه، کاهش محصول و ضعیف شدن درختان می شود. |
| چرخه زندگیدر بهار تخم گذاری می کند و در سال های بدون سرمای زودرس به سرعت افزایش می یابد. |
| انواع پسیلشامل پسیل تابستانی (زرد روشن) و زمستانی (تیره‌تر) است؛ نوع زمستانی مقاوم تر و با آلودگی بیشتر. |
| روش های مبارزهشامل کنترل بیولوژیکی با دشمنان طبیعی (مثل کفشدوزک)، روش های مکانیکی (آبیاری و شخم) و در موارد شدید، استفاده از سموم است. |
| کود سیلیکات پتاسیمبه عنوان جایگزینی برای سموم شیمیایی، به افزایش مقاومت درخت و کاهش پسیل کمک می کند. |
| نتیجه گیریبه منظور کاهش خسارت های اقتصادی، استفاده از روش های پایدارتر مانند بیولوژیکی و کود سیلیکات پتاسیم توصیه می شود. |
پسیل پسته چیست؟
پسیل پسته، حشره ای بومی ایران، به عنوان یکی از آفات اصلی باغات پسته شناخته می شود و با تغذیه از شیره درختان، خسارت شدیدی به کشاورزان وارد می کند. آفت پسیل که در ایران دارای سه گونه اصلی است، ابتدا به برگ ها حمله کرده و با مکیدن شیره، سلامت و توان درخت را از بین می برد.
دفع مواد قندی توسط پسیل، منجر به ایجاد شکرک یا عسلک می شود که مورچه ها را نیز جذب می کند. اگر آفت پسیل به موقع کنترل نشود، افزایش سریع جمعیت آن باعث پوکی دانه های پسته، خشک شدن درخت و خسارت های جبران ناپذیر به عملکرد درخت برای چندین سال می شود.
علت به وجود آمدن آفت پسیل پسته
عوامل گوناگون باعث به وجود آمدن آفت پسیل پسته می شوند. شرایط آب و هوایی مساعد، همچنین سمپاشی، آبیاری و تغذیه نامناسب از جمله این عوامل هستند. در ادامه به بررسی عوامل پدیدار شدن آفت پسیل در باغات پسته خواهیم پرداخت:
سم پاشی نادرست درختان
استفاده از سم نامناسب برای پسیل پسته، خصوصاً در سم پاشی اولیه، می تواند تخم ریزی آفت را تحریک کرده و به افزایش جمعیت آن منجر شود. توصیه می شود از سم معتبر و مناسب استفاده کنید و از سم پاشی مکرر پرهیز کنید، زیرا این کار دشمنان طبیعی آفت را از بین برده و رشد پسیل را تشدید می کند.
استفاده از سم پسیل پس از اتمام مراحل رشد آفت یا زمانی که شکرک زیادی روی برگ ها وجود دارد، تأثیر چندانی ندارد. بنابراین، سم پاشی در زمان نامناسب یکی از عوامل گسترش این آفت مخرب است.
آبیاری نامناسب باغات
آفت پسیل پسته در شرایط خشکی و کم آبی بیشتر رشد می کند، پس حتما دقت داشته باشید که باغ دچار کم آبی نشود و آبیاری را در زمان مناسب انجام دهید. همچنین از آبیاری بیش از حد و سنگین باغات پسته نیز پرهیز کنید.
مقاومت پایین نوع پسته
معمولا انواع مختلف پسته در مقابل آفت پسیل مقاومتشان متفاوت است. برای مثال پسته های نوع کله قوچی، اکبری باعث جذب بیشتر پسیل پسته می شوند.
بیشتر بدانید: معرفی بهترین کود پسته + راهنمای مصرف
علائم پسیل پسته و خسارات ناشی از آن
آفت پسیل یکی از مهم ترین آفات باغ پسته است. میزان خسارت وارد شده از این آفت را نمی توان نادیده گرفت. در صورت عدم کنترل آفت پسیل، خسارت های ایجاد شده توسط این آفت، جبران ناپذیر هستند.
این آفت در هر سه مرحله زندگی خود از شیره و برگ های درخت تغذیه می کند؛ همین موضوع باعث ضعیف شدن و در نهایت خشک شدن درخت می شود.
- پوکی دانه ها
- نیم مغز شدن دانه ها
- ریزش جوانه های سال بعد
- ریزش برگ ها
- زردی برگ ها
- خشک شدن برگ ها
- پیچیدگی برگ ها
- بسته ماندن دانه ها
- مشاهده شکرک روی برگ ها و زیر درختان
- مشاهده پوره ی قهوه ای رنگ
- پشت برگ ها
مراحل به وجود آمدن پسیل پسته
آفت پسیل پسته دارای سه مرحله رشد می باشد که شامل تخم، پوره و در مرحله آخر، حشره کامل یا بالغ است. در مقایسه با سایر مراحل زندگی آفت، مرحله پوره معمولاً بیشترین خسارت را به باغ وارد می کند. آفت پسیل در هر سه مرحله زندگی خود از درخت تغذیه می کند.
مرحله تخم: تخم های پسیل شکلی کشیده و بیضی دارند. در ابتدا رنگ آن ها کرمی است و به تدریج به رنگ نارنجی تغییر رنگ می دهند.
مرحله پوره: پسیل مراحل زیادی را در دوره ی پوره خود، طی می کند تا بالغ شود. در مرحله پوره یا همان نوزاد پسیل تا زمان تکامل و تبدیل به حشره بالغ شدن، قادر به پرواز نیست.
مرحله حشره کامل: این مرحله ای است که پوره پوست اندازی کرده و تبدیل به حشره کامل با قدرت پرواز می شود.
چرخه زندگی پسیل
تخم گذاری پسیل پسته با شروع تورم جوانه های پسته هم زمان است و حداکثر آن در بهار، هنگام باز شدن برگ ها رخ می دهد. هر پسیل ماده زمستان گذران پس از جفت گیری تا ۵۰ تخم می گذارد. تخم ها در نسل اول پس از ۳ تا ۴ روز و در نسل های بعدی پس از ۲ تا ۳ روز تفریخ می شوند. این آفت پنج سن پورگی دارد و دوره پورگی هر نسل ۲۳ تا ۲۷ روز است. در سال هایی که سرمای زودرس وجود ندارد، جمعیت پسیل افزایش می یابد و به شرایط هجومی می رسد؛ در این دوره ها شرایط برای تولید مثل این آفت کاملاً مناسب است.
انواع آفت پسیل پسته
حشره بالغ پسیل دارای دو نوع تابستانی و زمستانی است.
آفت پسیل تابستانی: آفت پسیل پسته تابستانی در اوایل اردیبهشت ماه در باغات ظاهر می شود و تا مهر ماه نمایان هستند. همچنین رنگ آن زرد روشن است. پسیل پسته در تابستان باعث برگ ریزی شدید در باغات آلوده می شود که یکی از شایع ترین علائم خسارت این آفت است.
آفت پسیل زمستانی: آفت پسیل زمستانی از شهریور ماه و اوایل مهر در باغات پسته ظاهر می شود و دارای رنگی تیره تر نسبت به نوع پسیل تابستانی است. این آفت به صورت حشره کامل در زیر برگ ها، پوستک درختان، شکاف های زمین و علف های هرز زمستان گذرانی می کند. با گرم شدن هوا در بهار، فعالیتش را آغاز می کند. پسیل زمستانی مقاوم تر از نوع تابستانی بوده و تعداد تخم بیشتری می گذارد و با قدرت پرواز بیشتر، آلودگی بیشتری نیز ایجاد می کند.
آفت پسیل چگونه به باغات پسته آسیب می زند؟
پسیل پسته با مکیدن شیره گیاهی، شکرکی روی برگ ها ایجاد می کند که در موارد شدید حتی زیر درختان و روی زمین نیز قابل مشاهده است. سپس باعث زردی، پیچیدگی، و ریزش زود هنگام برگ ها می شود. تغذیه پوره ها باعث ریزش جوانه های زایشی، کاهش محصول، و ضعف درختان می گردد. اگر کنترل نشود، خسارت پسیل در تابستان شدت می گیرد و باعث ریزش جوانه های زایشی برای سال آینده، برگ ریزی، عدم رشد میوه و کاهش کیفیت محصول می شود. در موارد حاد، آفت کل درخت را ضعیف و خشک می کند. برخی از انواع پسیل علائم مشخص تری دارند و شناسایی زودتر آن‌ها آسان تر است.
اهمیت مبارزه با پسیل پسته
پسیل پسته با داشتن چند نسل در سال و جمعیت زیاد، مشکلات جدی در رشد و باروری درختان پسته ایجاد کرده و باعث ریزش برگ، جوانه ها، کاهش محصول، و حتی خشک شدن درخت می شود. این آفت در تمامی مراحل رشد خود از شیره درخت تغذیه کرده و به تدریج به بخش های مختلف حمله می کند. تغذیه پسیل و دفع مواد قندی باعث ایجاد شکرک یا عسلک می شود که مورچه ها را جذب می کند. در صورت عدم کنترل به موقع، پسیل باعث تشکیل ناقص مغز، پوکی دانه و خسارت های اقتصادی جدی به باغات می شود که تأثیر آن تا دو سال باقی می ماند.
کنترل و درمان پسیل
برای مبارزه با آفت پسیل پسته، با توجه به تنوع این آفت، روش های کنترل نیز متفاوت است. عواملی مانند ویژگی های بیولوژیکی، چرخه زندگی پسیل، شرایط زیست محیطی منطقه و سایر خصوصیات بر انتخاب روش مناسب برای کنترل و دفع این آفت تأثیرگذار هستند. با پیشرفت علم و تکنولوژی در کشاورزی، امروزه روش های مدرن به عنوان جایگزینی مناسب برای روش های سنتی معرفی می شوند.
انواع روش درمان و مبارزه با پسیل پسته
معمولا آفت پسیل پسته در فصل بهار فعالیت خود را شروع می کند. در صورتی که برای کنترل این آفت اقدامی انجام ندهید، خسارت در فصل تابستان شدیدتر می شود و تخریب درختان تا اواخر فصل پاییز ادامه پیدا می کند. در ادامه انواع روش مبارزه با این آفت را بررسی می کنیم.
کنترل بیولوژیکی یا کنترل با استفاده از دشمنان طبیعی
یکی از روش های مبارزه با پسیل پسته استفاده از دشمنان طبیعی آن است. مهم ترین شکارچی های پسیل شامل بالتوری، کفشدوزک هفت نقطه ای، زنبور پسیلوفاگوس و سنک های شکارچی هستند که در کنترل این آفت مؤثرند. همچنین، میکروارگانیسم ها مانند قارچ های پارازیت کننده می توانند به کنترل بیولوژیکی پسیل کمک کنند. کارت های زرد چسبنده نیز برای به دام انداختن حشرات بالغ پسیل استفاده می شوند، اما در مزارع بزرگ کارایی کمتری دارند. این روش های مبارزه بیولوژیکی، جایگزین های غیرشیمیایی مؤثری برای کنترل آفت پسیل به شمار می آیند.
مبارزه مکانیکی
آبیاری مناسب، شخم زدن زمستانه، جمع آوری برگ های زیر درختان و استفاده از نژادهای مقاوم به آفت، از جمله راه های مبارزه مکانیکی و غیرشیمیایی با پسیل پسته هستند.
آبیاری مناسب: در صورتی که برنامه آبیاری درختان پسته به صورت منظم انجام شود تا حدود زیادی در کاهش جمعیت آفت موثر خواهد بود. ماه هایی که اهمیت دارد در آن آبیاری درختان پسته به طور منظم انجام شود ماه های فروردین، تیر، مرداد و شهریور هستند.
شخم زدن زمستانه: شخم زدن زمستانه در اواخر آذر یا اوایل اسفند یکی از روش های کنترل مکانیکی پسیل است. این عمل می تواند از رشد آفت در فصل بهار جلوگیری کند.
استفاده از نژادهای مقاوم: اگرچه آفت پسیل برای تمامی ارقام درخت پسته وجود دارد ولی انتخاب نژادهای قوی و مقاوم درخت پسته می تواند تا حدودی در کاهش جمعیت پسیل مؤثر باشد. از انواع مقاوم پسته نسبت به آفت پسیل می توان به نوع بادامی، فندقی و حاج عبداللهی اشاره کرد. از حساس ترین رقم ها به پسیل، احمد اقایی و پسته قرمز است.
بیشتر بخوانید: آبیاری پسته آشنایی با اصول آبیاری و مدیریت منابع
مبارزه شیمیایی یا استفاده از سموم برای مقابله با پسیل پسته
| نوع سم | نحوه اثرگذاری | زمان مصرف | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|---|
| آکتارا | تماسی و گوارشی | اوایل آلودگی | سریع و موثر | مقاومت آفت |
| کونفیدور | جذب از برگ و ریشه | اوایل آلودگی | طولانی مدت | آسیب به حشرات مفید |
| دیازینون | تماسی و تنفسی | جمعیت بالای آفت | اثر فوری | سمی برای محیط زیست |
| ایمیداکلوپرید | سیستمیک، جذب از ریشه | با آبیاری، غیر فصل گل‌دهی | ماندگار | خطرناک برای حشرات گرده افشان |
| تیامتوکسام | تماسی و گوارشی | اوایل آلودگی | موثر با دوام | مقاومت و آسیب به حشرات مفید |
در صورت رشد بیش از حد آفت پسیل و کارآمد نبودن روش های غیر شیمیایی، بهتر است از روش مقابله شیمیایی و محلول پاشی برای کنترل آفت استفاده کنید دقت داشته باشید که استفاده از سم پسیل شیمیایی آخرین راه شما است؛ زیرا با مضرات زیادی مثل آسیب محیط زیستی، کاهش کیفیت پسته، نابودی حشرات مفید و… همراه است.
برای دستیابی به بهترین نتیجه، بهتر است که در اوایل فصل زراعی پسته از سموم کم خطر استفاده کنید و از متخصصان درباره بهترین سم برای مبارزه با پسیل پسته مشاوره بگیرید. توجه داشته باشید که سم پاشی زیاد از حد و خودسرانه باعث افزایش مقاومت آفات و آسیب به محصول و محیط زیست می شود.
استفاده از گوگرد
یکی از مؤثرترین و بهترین روش های حال حاضر در ایران، برای کنترل آفت پسیل می باشد. استفاده از گوگرد برای کنترل پسیل پسته نسبت به روش های کنترل دیگر دارای مزایایی است.
در کنترل پسیل ضررهای کنترل شیمیایی را ندارد و استفاده از گوگرد کارآمدتر از مبارزه ی بیولوژیکی است چرا که محدودیت های آن را ندارد.
استفاده از سم سیلیکات پتاسیم
کشاورزان همیشه دغدغه استفاده از بهترین روش مبارزه با پسیل پسته را دارند و همواره از متخصصان کشاورزی می پرسند که بهترین سم برای پسیل پسته چیست؟
اغلب نیازی به استفاده از سموم برای مبارزه با پسیل وجود ندارد؛ بلکه می توان از انواع کود سیلیکات پتاسیم برای پسته بهره گرفت، که در افزایش مقاومت درختان پسته نقش مهمی ایفا می کند و به این ترتیب، با آفت پسیل مقابله کرد.
سخن پایانی
پسیل یکی از آفات بسیار مضر برای درختان پسته به شمار می آید که در صورت عدم پیشگیری و مبارزه، می تواند خسارات جبران ناپذیری به بار آورد.
در این مقاله به بررسی روش های پیشگیری و درمان پسیل از جمله روش های فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی پرداختم و بهترین کود را برای مبارزه با پسیل پسته و افزایش مقاومت درختان معرفی نمودیم.
پیشنهاد می شود به جای استفاده از سم پسیل پسته از کود سیلیکات پتاسیم برای مبارزه با پسیل استفاده کنید.
مقاله پیشنهادی: کاشت درخت پسته؛ پرورش و مراقبت
جدول خلاصه مطلب: پسیل پسته
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| پسیل پسته | آفتی بومی ایران که با مکیدن شیره گیاه، به درختان پسته آسیب می زند و باعث کاهش محصول می شود. |
| علت وجود پسیل | عواملی چون آب و هوای مناسب، سم پاشی و آبیاری نادرست، و نوع پسته در گسترش این آفت مؤثرند. |
| نشانه ها و خسارات | علائم شامل زردی، ریزش برگ و جوانه، کاهش محصول و ضعیف شدن درختان می شود. |
| چرخه زندگی | در بهار تخم گذاری می کند و در سال های بدون سرمای زودرس به سرعت افزایش می یابد. |
| انواع پسیل | شامل پسیل تابستانی (زرد روشن) و زمستانی (تیره‌تر) است؛ نوع زمستانی مقاوم تر و با آلودگی بیشتر. |
| روش های مبارزه | شامل کنترل بیولوژیکی با دشمنان طبیعی (مثل کفشدوزک)، روش های مکانیکی (آبیاری و شخم) و در موارد شدید، استفاده از سموم است. |
| کود سیلیکات پتاسیم | به عنوان جایگزینی برای سموم شیمیایی، به افزایش مقاومت درخت و کاهش پسیل کمک می کند. |
| نتیجه گیری | به منظور کاهش خسارت های اقتصادی، استفاده از روش های پایدارتر مانند بیولوژیکی و کود سیلیکات پتاسیم توصیه می شود. |
نقل قول:
Three psyllid species are associated with pistachio trees in Iran. The common pistachio psyllid, Agonoscena pistaciae, is distributed throughout the country in both pistachio producing regions and wild pistachio growing areas. In addition, two other psyllid species, the khinjuk psyllid, Agonoscena bimaculata, and the leaf-roller pistachio psyllid, Megagonoscena viridis, occur on Pistacia atlantica subspecies P. “source“
منابع خارجی:
International Society for Horticultural Science – EUROPEAN JOURNAL OF ENTOMOLOGY – sciencedirect
